Gezonder met Bloesemremedies enCelzouten
De oude imkerij, B.Jacobs / H.W.M.Plettenburg - Tweedehands boek Staat: Goed
De oude imkerij
De bijen behoren tot die dieren, waarmee de mens zich al zeer vroeg - zeker in het late Palaeolithicum - heeft bemoeid om van hun werkzaamheden profijt te trekken. Aanvankelijk bleef dit beperkt tot het leeghalen van de verzamelplaatsen waarin zij hun honingvoorraad hadden opgeslagen. Maar na verloop van tijd werd de verzamelaar bijenhouder, imker, door de bijen binnen zijn bereik te brengen, "woningen" voor hen beschikbaar te stellen en een gedeelte van de zorg daarvoor op zich te nemen. Evenmin als bij andere dieren die door de mens "in cultuur gebracht" werden, was dit zuivere liefdadigheid, al profiteerden de bijen wel mee van zijn bemoeienis, meer dan wanneer hij alleen hun voorraden uit rotsspleten en holle bomen kwam weghalen. De bedoeling was niet anders dan zo gemakkelijk en zo ruim mogelijk te kunnen beschikken over een kostelijk voedingsmiddel, vóór het gebruik van suiker de voornaamste zoetstof. Daarbij bleef het niet, want in de Oudheid maakte men gebruik van de honing als conserverings- en geneesmiddel, terwijl de was voor velerlei doeleinden dienst deed: voor het mengen van verf of het vernissen van schilderijen, voor het maken van beeldjes en wijgeschenken, van beschrijfbare wastafeltjes, van boenwas, fakkels en kaarsen. In later tijd was, tot andere stoffen daarvoor in de plaats kwamen, de waskaars een belangrijk verlichtingsmiddel. Dat is hij nog steeds in de Rooms-Katholieke kerk voor gewijd gebruik.
De voor de mens zo nuttige honing en was dankt hij aan de omstandigheid, dat de bijen in staten leven die erop gericht zijn aan hun eieren en larven een warm en veilig tehuis, opgebouwd uit cellen en raten van was, te verschaffen en voor de koningin— "moer" zegt de imker -,de jonge bijen en de werksters, en zolang er nog nuttige diensten van hen te verwachten zijn de darren, voedsel in de vorm van stuifmeel en uit nectar bereide honing op te slaan. Nectar en stuifmeel worden door de bijen verzameld van klaver- en boekweitvelden, op de heide en in de bongerden. En daarmee komt een derde partij in het geding, die een belangrijke, zij het passieve rol in het spel van bij en mens, is gaan vervullen: de fruitteler. Bij hun bezoeken aan de bongerden vervullen de bijen immers een voor deze onmisbare werkzaamheid: het bestuiven van de bloesems.
In vroeger tijd was de imkerij een belangrijke neventaak voor de boer. Door het naar voren komen van riet- en bietsuiker werd het belang van de honing minder, door de verdringing van de wuskaars werd de behoefte aan bijenwas geringer. Honing bleef als bijgerecht op onze ontbijttafel, nieuwe mogelijkheden in de richting van schoonheids- en versterkingsmiddelen werden verkend, maar in een levensbehoefte voorziet de imkerij toch eigenlijk niet meer, hoezeer dat ook te betreuren is. Het houden van bijen heeft een dienstverlenende functie gekregen ten behoeve van de fruitkweker en is verder tot een aantrekkelijke en toch ook wel productieve liefhebberij geworden. De in het volgende beschreven hulpmiddelen van de imker dateren in hoofdzaak uit de periode waarin het verkrijgen van honing en was het doel van de bijenhouderij was.
Aan de uitrusting van de imker is vele eeuwen lang weinig veranderd. Pas in de laatste tientallen jaren is zij gemoderniseerd - het bijenhuisje laat het een en ander hiervan zien - en heeft een intensieve bestudering van het leven der bijen geleid tot het invoeren van nieuwe methoden en hulpmiddelen. Het oude gerei omvatte voornamelijk de volgende soorten van voorwerpen, die in dit boekje in de hier aangegeven volgorde ter sprake zullen komen:
1. de woningen, die de imker zijn volken ter beschikking stelde: in ons land korven en later kasten (blz. 17-30), met de bijbehorende "stallen" en schansen (blz. 30-34),
2. voorwerpen voor het vervoer van de woningen (blz. 34-37)